पंतप्रधान जन धन योजना (PMJDY) ही भारत सरकारने आर्थिक समावेशनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी सुरू केलेली एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेचा उद्देश प्रत्येक कुटुंबाला बँकिंग सेवा उपलब्ध करून देणे आहे, ज्यात बचत खाते, कर्ज सुविधा, विमा आणि पेन्शन यांचा समावेश आहे. या योजनेअंतर्गत खाते कसे उघडायचे आणि 10,000 रुपयांचा नेमका काय फायदा मिळतो, हे आपण सविस्तर पाहूया.
10,000 रुपये थेट बँक खात्यात जमा केले जातील का?
योजनेबद्दल एक गैरसमज असा आहे की खाते उघडताच 10,000 रुपये थेट बँक खात्यात जमा केले जातात. हे खरे नाही. 10,000 रुपये हे थेट जमा केले जात नाहीत, तर ती ओव्हरड्राफ्ट (Overdraft) सुविधा आहे. याचा अर्थ असा की, खाते 6 महिने समाधानकारकपणे चालवल्यानंतर, खातेधारक त्याच्या खात्यात शिल्लक नसतानाही बँकेकडून 10,000 रुपयांपर्यंतची रक्कम कर्ज म्हणून घेऊ शकतो. ही एक प्रकारची क्रेडिट सुविधा आहे, जी आपत्कालीन परिस्थितीत खूप उपयुक्त ठरू शकते. ही रक्कम नंतर व्याजासह बँकेला परत करावी लागते.
खाते उघडण्याची प्रक्रिया:
- बँक शाखेला भेट द्या: तुमच्या जवळच्या कोणत्याही बँकेच्या शाखेत जा.
- अर्ज मिळवा: जन धन खाते उघडण्यासाठीचा अर्ज (Application Form) बँकेकडून घ्या.
- अर्ज भरा: अर्जामध्ये विचारलेली सर्व माहिती (उदा. नाव, पत्ता, मोबाईल नंबर, नॉमिनीचे नाव, व्यवसाय, वार्षिक उत्पन्न इत्यादी) अचूक भरा.
- कागदपत्रे जोडा: आवश्यक कागदपत्रांच्या प्रती अर्जासोबत जोडा आणि त्यावर तुमची सही करा.
- अर्ज जमा करा: भरलेला अर्ज आणि कागदपत्रे बँक अधिकाऱ्याकडे जमा करा.
- सत्यापन: बँक तुमच्या कागदपत्रांची पडताळणी करेल आणि त्यानंतर तुमचे जन धन खाते उघडले जाईल.
आवश्यक कागदपत्रे:
- आधार कार्ड: जर तुमच्याकडे आधार कार्ड असेल, तर इतर कोणत्याही कागदपत्रांची आवश्यकता नसते. जर तुमचा पत्ता बदलला असेल, तर सध्याच्या पत्त्याचे स्व-प्रमाणीकरण (self-attestation) पुरेसे आहे.
- आधार कार्ड नसल्यास: खालीलपैकी कोणतेही एक अधिकृत वैध कागदपत्र (Officially Valid Documents - OVD) आवश्यक आहे:
- मतदार ओळखपत्र (Voter ID Card)
- ड्रायव्हिंग लायसन्स (Driving License)
- पॅन कार्ड (PAN Card)
- पासपोर्ट (Passport)
- नरेगा जॉब कार्ड (NREGA Job Card)
- यापैकी कोणत्याही कागदपत्रावर तुमचा पत्ता असल्यास, ते ओळख आणि पत्त्याच्या पुराव्यासाठी वापरले जाऊ शकते.
- पासपोर्ट आकाराचे फोटो
- मोबाईल नंबर